เว็บไซต์ฐานข้อมูลศิลปกรรมเอเซียอาคเณย์ กำลังทำการปรับปรุงบางส่วน ขออภัยในความไม่สะดวกค่ะ
ติดต่อภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร คลิก
ในลานประทักษิณชั้นแรก ทางด้านซ้ายมือ (เมื่อเดินเวียนขวา) มีกำแพงเตี้ยๆซึ่งปรากฏภาพเล่าเรื่องในช่องสี่เหลี่ยมขนาดเล็ก ภาพเล่าเรื่องเหล่านี้ก็คือ ชาดกและอวทาน อันเป็นอดีตชาติของพระพุทธเจ้า อนึ่ง เรื่องราวเหล่านี้ปรากฏในคัมภีร์ฝ่ายมหายานหลายเล่ม เช่น คัมภีร์ชาตกมาลา คัมภีร์ทิวยาวทานและคัมภีร์อวทานศตกะ
พระเจ้าศีพี เป็นอวทานที่มีชื่อเสียงเรื่องหนึ่ง โดยพระโพธิสัตว์ได้เสวยพระชาติเป็นพระเจ้าศีพี ซึ่งปฏิญาณว่าจะสละทุกสิ่งที่มีผู้มาขอ ครั้งหนึ่ง นกเขาซึ่งกำลังถูกเหยี่ยวไล่ล่าได้เข้ามาขอให้พระองค์ทรงคุ้มครอง แต่เหยี่ยวไม่ยอมโดยกล่าวว่านกเล็กเป็นอาหารของตน ถ้าพระราชาไม่ยอมให้เหยี่ยวทั้งครอบครัวก็จะอดตาย พระราชาจึงดำริจะประทานขาของตนเองเพื่อให้เหยี่ยวนำไปกิน โดยให้ตั้งตราชั่งและชั่งนกเขากับอวัยวะของตนเอง แต่นกเขากลับมีน้ำหนักมากจนพระองค์ต้องสละร่างกายของพระองค์ทั้งหมดให้เหยี่ยว ท้ายสุดเหยี่ยวและนกเขาได้กลายร่างเป็นพระอินทร์และพระอัคนี และทูลว่ามาลองใจพระเจ้าศีพี
ในลานประทักษิณชั้นแรก ทางด้านซ้ายมือ (เมื่อเดินเวียนขวา) มีกำแพงเตี้ยๆซึ่งปรากฏภาพเล่าเรื่องในช่องสี่เหลี่ยมขนาดเล็ก ภาพเล่าเรื่องเหล่านี้ก็คือ ชาดกและอวทาน อันเป็นอดีตชาติของพระพุทธเจ้า อนึ่ง เรื่องราวเหล่านี้ปรากฏในคัมภีร์ฝ่ายมหายานหลายเล่ม เช่น คัมภีร์ชาตกมาลา คัมภีร์ทิวยาวทานและคัมภีร์อวทานศตกะ
ภาพนี้เป็นภาพกัจฉปาวทาน ครั้งหนึ่ง เรือของพ่อค้ากำลังจะอัปปางในทะเล พระโพธิสัตว์ซึ่งเสวยพระชาติเป็นพญาเต่ายักษ์จึงได้ช่วยเหลือพ่อค้าเหล่านั้นไว้ แต่เมื่อไปถึงฝั่งแล้ว พ่อค้าซึ่งหิวโหยเหล่านั้นได้จัดการฆ่าและกินเต่าพระโพธิสัตว์ซึ่งสละชีวิตตนเองเพื่อประทังชีวิตแก่พ่อค้าเหล่านั้น
สี่เหลี่ยมขนาดเล็ก ภาพเล่าเรื่องเหล่านี้ก็คือ ชาดกและอวทาน อันเป็นอดีตชาติของพระพุทธเจ้า อนึ่ง เรื่องราวเหล่านี้ปรากฏในคัมภีร์ฝ่ายมหายานหลายเล่ม เช่น คัมภีร์ชาตกมาลา คัมภีร์ทิวยาวทานและคัมภีร์อวทานศตกะ
ภาพนี้เป็นภาพมหากปิชาดก พระโพธิสัตว์ได้เสวยชาติเป็นพญาวานร ต่อมากษัตริย์พร้อมด้วยบริวารมาล่าฝูงลิง พระโพธิสัตว์จึงได้ใช้หางของตนเองไปมัดไว้กับต้นไม้อีกต้นหนึ่งเพื่อช่วยเหลือฝูงลิงให้หนีไปได้ ต่อมาพระราชาได้สำนึกผิดและได้ฟังธรรมจากพญาวานร
ฐานประทักษิณทั้งสี่ชั้นของบุโรพุทโธปรากฏอยู่ระหว่างฐานสี่เหลี่ยมเพิ่มมุมแต่ละชั้น โดยฐานชั้นที่ 1 ปรากฏภาพเล่าเรื่องพุทธประวัติตามคัมภีร์ลลิตวิสตระ รวมถึงเรื่องชาดกและอวทานซึ่งเป็นอดีตชาติของพระพุทธเจ้าและพระสาวก ส่วนลานประทักษิณชั้นที่ 2-4 ปรากฏภาพเล่าเรื่องพระสุธนแสวงหาอาจารย์ตามคัมภีร์คันธวยุหสูตรและภัทรจารี
ฐานประทักษิณเหล่านี้ มุ่งหมายให้ผู้ศรัทธาเรียนรู้เรื่องราวทางพุทธศาสนาไปด้วยเมื่อเดินประทักษิณโดยรอบสถูป นอกจากนี้ยังแสดงให้เห็นระบบสัญลักษณ์ของการหลุดพ้นจากกามภูมิ (แทนด้านฐานประทักษิณชั้นที่หนึ่ง) ไปสู่รูปภูมิ (ฐานประทักษิณชั้นที่สองถึงสี่) อีกด้วย
ฐานข้อมูลศิลปกรรมเอเซียอาคเนย์ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร โดย ฐานข้อมูลศิลปกรรมเอเซียอาคเนย์ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร อนุญาตให้ใช้ได้ตาม สัญญาอนุญาตของครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า 4.0 International.
อยู่บนพื้นฐานของงานที่ http://www.art-in-sea.com/.
การอนุญาตนอกเหนือจากที่ระบุไว้ในสัญญาอนุญาตนี้ อาจมีอยู่ที่ http://www.art-in-sea.com/
คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร 31 ถนนหน้าพระลาน แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200 โทรศัพท์ 0 2224 7684 โทรสาร 0 2226 5355